Η πρώτη διχοτόμηση

Επανακυκλοφορεί εμπλουτισμένο με νέα στοιχεία το προ πολλού εξαντλημένο βιβλίο Η Πρώτη Διχοτόμηση, η Κύπρος στις μυλόπετρες του Ψυχρού Πολέμου.

 

Τον Δεκέμβριο του 1963, με αφορμή εισήγηση του προέδρου της Κύπρου αρχιεπισκόπου Μακαρίου για τροποποίηση 13 σημείων του συντάγματος, προκλήθηκε ένοπλη σύγκρουση μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Οι διακοινοτικές ταραχές οδήγησαν στην κατάρρευση των συμφωνιών της Ζυρίχης και του Λονδίνου του 1959, δυνάμει των οποίων ανακηρύχθηκε, το 1960, η κυπριακή ανεξαρτησία.

 

Το 1964, η Κυπριακή Δημοκρατία, ως δικοινοτικό κράτος, όπως προβλεπόταν από το σύνταγμα του 1960, ουσιαστικά έπαψε να υφίσταται. Αυτό που έμεινε ήταν ένα αμιγώς ελληνικό κράτος, ενώ οι Τουρκοκύπριοι προσπάθησαν να δημιουργήσουν το δικό τους ξεχωριστό τουρκικό κράτος στο νησί. Οι συνθήκες που οδήγησαν στην κατάρρευση των συμφωνιών της Ζυρίχης αποτελούν μια από τις πιο αδιευκρίνιστες πτυχές της νεότερης κυπριακής ιστορίας. Το βιβλίο του Μακάριου Δρουσιώτη, «Η Πρώτη Διχοτόμηση», φιλοδοξεί να καλύψει το κενό που υπάρχει στη συγκεκριμένη περίοδο της κυπριακής ιστοριογραφίας.

 

Στηριγμένο στο μεγαλύτερο του μέρος σε πρωτογενές αρχειακό υλικό από τα εθνικά αρχεία της Βρετανίας και των ΗΠΑ, το βιβλίο καταγράφει τα γεγονότα και αναλύει τις εξελίξεις της περιόδου 1963 – 1964 και επιχειρεί να ερμηνεύσει την πολιτική συμπεριφορά των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων, σε συνάρτηση με το διεθνές περιβάλλον. Προσπαθεί, επίσης, να δώσει τεκμηριωμένες απαντήσεις για τα αίτια και τις συνέπειες της πρώτης μορφής διχοτόμησης της Κύπρου, τρία μόλις χρόνια μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας.

 

Στη δεύτερη έκδοση του το βιβλίο καλύπτει εκτός από το ρόλου του Αγγλοαμερικανικού παράγοντα και τον άγνωστο μέχρι σήμερα ρόλο του Σοβιετικού παράγοντα και πως ενεθάρρυνε τη σύγκρουση στην Κύπρο για να διασπάσει τη συνοχή του ΝΑΤΟ στην Ανατολική Μεσόγειο.

 

Το βιβλίο περιλαμβάνει τις ακόλουθες ενότητες:

• Τα προβλήματα στην εφαρμογή των συμφωνιών της Ζυρίχης, δυνάμει των οποίων η Κύπρος απέκτησε την ανεξαρτησία της.
• Η απόπειρα του Μακαρίου να τροποποιήσει το κυπριακό σύνταγμα.
• Η ενθάρρυνση του από τη Σοβιετική Ένωση και η στήριξη του από το ΑΚΕΛ.
• Ο παρασκηνιακός ρόλος της Βρετανίας.
• Οι ελληνοκυπριακές παρακρατικές οργανώσεις και η σχέση τους με τον ΙΔΕΑ.
• Η τουρκοκυπριακή οργάνωση ΤΜΤ και η σχέση της με το τουρκικό βαθύ κράτος.
• Η αποστολή του Γρίβα και της ελληνικής μεραρχίας στην Κύπρο, το 1964, για να ελέγξουν την εσωτερική κατάσταση στο νησί.
• Η πρωτοβουλία των ΗΠΑ για ένωση με εδαφικά ανταλλάγματα στην Τουρκία.
• Τα σχέδια Άτσεσον
• Η παραγγελία ρωσικών πυραύλων και ο διπλός ρόλος της Σοβιετικής Ένωσης.
• Η Πρώτη Διχοτόμηση και το Κυπριακό από την Αγγλοκρατία μέχρι τις μέρες μας.